Categorie: Boekenhoek

Omdenken. Kan het echt? Ja, het kan. Maar je moet het wel willen. Je bent als mens snel geneigd om jezelf vast te denken. Als je altijd op dezelfde manier denkt, zul je altijd op hetzelfde uitkomen. Dat is niet altijd handig en soms zelfs niet wenselijk. Omdenken is dan juist wél handig. Niet altijd makkelijk, soms zelfs moeilijk, maar nooit onmogelijk.

Kinderen hebben ook die neiging. Niets menselijks is hen vreemd natuurlijk. Als je kinderen al vroeg leert om eens op een andere manier te denken, zullen ze creatiever worden in het bedenken van oplossingen. Flexibeler worden in hun patronen loslaten én nadenken over hoe het anders kan.

In het boek wat ik deze maand bespreek wordt duidelijk hoe je dat kunt doen. Het boek heet ‘Sam denkt zich blij’ en is geschreven door William Mulcahy. Sam gaat met zijn vader naar het strand en de dag begon al rot. Dat werd alleen maar erger want zijn vlieger wil NIET de lucht in. Hoe frustrerend is dat.

Vader leert hem te handelen volgens de “frustratiedriehoek”. Nou is dit een woord wat ik in gesprek met kinderen niet snel zal gebruiken maar de stappen in de driehoek wél.

Stap 1 is: vertellen. Waarom ben je gefrustreerd? In het geval van Sam is dit omdat de vlieger niet de lucht in wil. Bij jonge kinderen is dat voldoende, bij oudere kinderen zou ik in het gesprek ook nog bekijken hoe dat dan komt, ter voorkoming van nog een frustratie bij het opnieuw proberen. Als je iemand laat vertellen waar de frustratie vandaan komt, krijgt diegene in ieder geval de gelegenheid om zijn of haar verhaal te doen. Bovendien geef je erkenning voor de frustratie. Het is logisch dat je er boos over wordt omdat het ook niet leuk is wat je overkomt. Erkenning is belangrijk dus.

Stap 2 is: afkoelen. Als je gefrustreerd bent ergens vertoon je vaak boos gedrag. Sam schopt het zand weg, gooit zijn vlieger op de grond etc. Belangrijk is dat je dus eerst even afkoelt. Voor de een is dat even flink schreeuwen, alles eruit. Met onze oudste hebben we ooit afgesproken (hij was toen 3/4 jaar oud) dat hij in een kussen mocht slaan of alle papieren uit de papierbak mocht versnipperen. Ook knuffelen, mediteren of rustig ademhalen kan goed helpen.

Stap 3: omdenken. Natuurlijk; als iemand rustig is staat diegene ook weer open voor andere ideeën. Je kunt je dag laten verpesten door dingen die niet leuk zijn. Maar 1 minder leuk ding op de dag maakt de dag natuurlijk niet meteen heel erg stom. Er zijn altijd dingen die wél leuk waren en waar je dankbaar voor kunt zijn. Op die manier positief in het leven staan, maakt dat je niet blijft hangen in de negatieve dingen.

Voor jonge kinderen is het leuk om, bijvoorbeeld na het avondeten, met elkaar de dag door te nemen. Je benoemt allemaal wat er niet leuk was, erkent bij elkaar dát het niet leuk was en daarna benoem je allemaal iets wat wél leuk was. Dit kan natuurlijk ook heel goed (1 op 1) bij het naar bed brengen. Zo eindig je de dag positief en kun je beter slapen. Wij thuis doen al jarenlang (heel eerlijk, het komt en gaat in fases; soms intensief, soms een tijd niet) het ritueel van de ‘dankbaarheidsstenen’. We hebben allemaal op een vakantie in Spanje een mooie steen uitgezicht en vertellen elke dag, met de steen in ons hand, waar we die dag dankbaar voor zijn. Daarnaast hebben we ook een gezinssteen die we doorgeven als we vertellen op wie binnen ons gezin we trots zijn en waarom. Een klein, maar makkelijk ritueel wat je met hele jonge kinderen al kunt doen. Ik zal ze er in ieder geval vanavond weer eens bijpakken!

“Jij kan worden, worden wat je wil. Waarmee maak jij het verschil? Zoveel dingen die je later kunt doen. Vanaf nu tot aan je pensioen. Jij kan worden, worden wat je wil. Waarmee maak jij het verschil. Wat vind je leuk en wat is je talent? Je bent echt iets geworden, als je bent wie bent”.

Bovenstaand is de tekst van het refrein van het Kinderboekenweek-lied van Kinderen voor Kinderen. Ja natuurlijk kan je worden wat je wil. Als je maar weet wie je bent. Ik vind het belangrijk dat kinderen (lees: mensen) weten wie ze zijn, hun eigen talent en dus kracht kennen en vanuit hun talent zichzelf kunnen ontwikkelen. Als je weet wat je kan kom je verder.

Boeken bij dit thema zijn er genoeg. Ik noem een paar van mijn favorieten:

In ‘De draak die niet van vuur hield’ van Gemma Merino gaat het over een draakje die van alles leert van haar vader; vuur spuwen, vliegen. Maar het vuur spuwen lukt niet en het vliegen óók niet. Het water, waarschuwt vader, is gevaarlijk en verschrikkelijk. Op een dag probeert het Draakje, tegen haar natuur in, tóch te vliegen. Dan gaat het mis….

‘De krokodil die niet van water hield’ (ook van Gemma Merino) is ook zo’n boek. Hierin is er een krokodil die merkt dat hij anders is dan zijn broers en zussen. Hij houdt NIET van water en de rest allemaal wel. Na een laatste poging het wél leuk te vinden gaat het ook hier mis….Maar door die laatste poging vindt hij wel zijn eigen talent en weet hij waar hij voor gemaakt is.

In het boek van Bianca Antonissen en Lisa Brandenburg ‘Tin doet zijn zin’ gaat het ook over je eigen talent. Alle vogels willen dat Tin gaat leren vliegen; maar Tin heeft géén zin. Hij doet liever andere dingen. Er is een moment dat hij een poging doet maar eigenlijk wil hij helemaal niet vliegen. Aan het einde van het boek wordt het ook duidelijk waarom.

Ik zie in alledrie de boeken een centraal thema; weten (of nog niet) wat je kan, waar je talent ligt en wat je daarmee kunt bereiken. Voor iedereen is dat anders. Waar de één goed is in sport, is een ander goed in muziek maken. Alles is goed; zolang een kind zijn of haar talent maar kan gebruiken om zich verder te ontwikkelen. Het is van belang om dit aan kinderen te leren, omdat ze op die manier zo dicht mogelijk bij zichzelf kunnen blijven. En als je jezelf kan en mag zijn, kun je je potentieel gebruiken. Hippe woorden, maar wel belangrijk. Ieder mens is uniek en ieder komt hier om een bijdrage te leveren op welke manier dan ook. Ik pleit dan ook dat er gekeken gaat worden naar de uniekheid van kinderen en niet naar alleen wat er “moet” in de maatschappij.

Dus ja, je kan worden wat je wil. Als je weet wat dat is en hoe je dat kunt bereiken. Dát is wat kinderen mogen leren. Ontdek wie je bent, ondanks de maatschappij is misschien een beter advies. Daar moet je sterk voor in je schoenen staan. Gelukkig zijn de kinderen van nu erg sterk; zij weten over het algemeen wat ze willen, spiegelen ons en als we goed kijken kunnen we een hoop van ze leren. En doen wat je wil tot aan je pensioen? Het kan ook anders; werken zo lang je leuk vind wat je doet en daar is, gelukkig, geen leeftijd aan gebonden.

Ik wens jullie allen een fijne Kinderboekenweek. Er zijn genoeg activiteiten in bibliotheken, boekwinkels en scholen georganiseerd. En uiteraard een uitgelezen moment om, samen met je kind(eren) een nieuw boek uit te zoeken. Genoeg keuze!

Kleine dieren, grote dieren. Jonge kinderen zijn er vaak dol op. Ze weten vaak veel over heel veel verschillende dieren. Wij hebben thuis een enorme bibliotheek aan encyclopedieën over uiteenlopende onderwerpen, maar vooral veel over dieren. De meeste komen van uitgeverij Lannoo.

In bovenstaande boeken worden verschillende dieren beschreven en heel mooi in beeld gebracht. Van de ijsbeer tot de megakrekel (zo groot als een hand van een volwassen man) en van de voetbalvis tot de walvishaai; van alles komt langs. Jonge kinderen smullen van de wetenswaardigheden en onthouden het maar al te goed. De mooie platen zijn een lust voor het oog en als voorlezer (juf, pedagogisch medewerker of ouder) steek je er vaak ook nog iets van op.

Zo zijn er ook boeken met een specifiek thema. Hierboven één die gaat over Dieren van de zee. Onze jongste zoon roept al jaren dat hij ‘Zeebioloog’ wil worden, dus deze was zeker in trek. Van het kleinste diertje (plankton) tot de blauwe vinvis; alles komt hierin voorbij. Onze oudste wil ‘paleontoloog’ worden en ook de specifieke boeken over dinosauriërs hebben wij dus in huis.

Niet zo lang geleden kwam bovenstaand boek uit, van Rachel Williams en Freya Hartas. Een prachtig boek om eens stil te leren staan bij alle mooie dingen in de natuur. Op elke pagina wordt een ander dier beschreven. Zo kun je lezen over hoe een kikkervisje een kikker wordt, hoe de boombladeren veranderen van kleur….en vallen en hoe mos regen drinkt in het bos. Een prachtig geïllustreerd boek waarin veel facetten van het leven in de natuur verteld worden. Een mooi boek om elke dag even in te kijken en lezen.

Deze laatste is een tip uit een serie. ‘De wonderen van het bos – geheimen van het wilde woud”. Hierin kun je lezen hoe paddenstoelen koeriersdiensten vervullen, hoe zaden kunnen vliegen en hoe een boom siroop voor ons mensen kan maken.

Bovenstaande boeken zijn een kleine greep uit de mogelijkheden. Ik merk in mijn werk dat veel kinderen met een ontwikkelingsvoorsprong grote interesse hebben in de natuur. Ze willen ervaren, proeven, voelen en leren over de natuur. Door deze boeken komt die wereld een beetje dichterbij. Ik gaf al eerder de tip om voor te lezen nog leuker te maken door filmpjes op youtube te gebruiken. Kinderen smullen ervan. En dat het soms Engels is, doet niet af aan de interesse. Als je vertelt en leest over bijvoorbeeld de octopus is niks leuker om te zien hoe zo’n octopus zich vervormt en door een klein gaatje kan ontsnappen. Zien is begrijpen en onthouden. Hier staat zo’n filmpje. Er zijn ook talloze filmpjes van bijvoorbeeld Freek Vonk, die toppen 5 van bepaalde dieren maakt. Ook erg leuk. Een voorbeeld vind je hier.

Het mooie is dat je, als de kinderen jong zijn en nog niet kunnen lezen, je lekker voor kan lezen. Als je daar even geen tijd voor of zin in hebt, is het bladeren alleen ook al prima tijdverdrijf. Zodra ze kunnen lezen wordt het alleen maar makkelijker voor ze om zelf de boeken te pakken en te lezen en op die manier heb je dus lang plezier van je boeken. Veel kijk- en leesplezier.

Deze maand een boekentip over een vrij nieuw boek. Het boek heet “Luce straalt weer” en is geschreven door Josina Intrabartolo en Janneke van Olphen. Het verhaal is op rijm geschreven en leest daardoor makkelijk weg. Het is voor kinderen van een leeftijd van ongeveer 4 jaar en ouder, maar sommige kinderen van 3-3,5 zullen dit verhaal ook al goed kunnen volgen.

Het verhaal gaat over een vuurvliegje wat gaat stralen als ze ergens enthousiast over is. Na de vakantie mag ze weer naar school en ze heeft er erg veel zin in; ze straalt letterlijk en figuurlijk. Ze heeft zin om nieuwe dingen te leren. Maar gaandeweg valt het allemaal erg tegen; het schoolwerk is te makkelijk en daardoor niet leuk. Haar lichtje gaat steeds minder fel branden en dooft uiteindelijk uit.

Samen met haar vader gaat ze op zoek naar waar Luce weer van gaat stralen. Voor Luce is dat dansen. Vader vuurvlieg gaat in gesprek met juf en samen vinden ze een oplossing; Luce mag meedoen met de musicallessen op school.

In dit boek komt naar voren dat het belangrijk is om erachter te komen waar je eigen licht van aan gaat. Doe in het leven dát wat je kan, leuk vindt en vooral blij van wordt. Dan ben je in staat om te leren, te creëren en je eigen energie hoog te houden. Op plekken waar energie weglekt, ben je op den duur niet meer gelukkig en raak je afgestompt. Dit geldt voor zowel kinderen als volwassenen. Ouders met strong-willed kinderen zullen Luce zeker herkennen. Veel kinderen met een ontwikkelingsvoorsprong hebben een sterke eigen wil. Deze kinderen willen vaak al vroeg naar school en hebben dan hoge verwachtingen. “Op school ga je leren lezen, schrijven en rekenen”. Dat valt soms tegen voor ze waardoor de lichtjes van deze kinderen uit gaan. In de vakantie zie je ze vaak weer opleven, omdat ze dat niet meer geestelijk ondervoed worden.

Achterin het boek staan goeie tips voor ouders, verzorgers en leerkrachten. Blijf in gesprek met deze kinderen en blijf ook vooral in gesprek met elkaar. Voor ouders raad ik aan in gesprek te blijven met de leerkracht van je kind en vice versa. Ieder ziet het kind in een andere setting; ouders weten vaak het beste wat hun kind nodig heeft, leerkrachten kunnen goed bepalen in hoeverre dat kan op de school van het kind. In gesprek blijven is een must; zo houdt je samen het belang van het kind in het middelpunt. Daar gaat het namelijk om; hoe kan dit kind groeien met zijn of haar eigen talenten?

Het boek is hier te bestellen.

Wat heeft jouw kind nodig om weer te stralen? En waar kan hij of zij dat het beste?

Deze maand een boekentip over een serie. De serie waar ik erg dol op ben is “Zeg kleine…”. De serie is geschreven door Vera Backker en Sabine Wisman. Het betreft een reeks prentenboeken waarin een bepaald dier de hoofdrol heeft. Maar niet, zoals veel in ander boeken, een dier waar menselijke emoties aan toegeschreven worden. Een boek waarin uitgelegd wordt hoe dat specifieke dier leeft.

Vaak in een mooi en lief verhaal geschreven wordt duidelijk hoe het dier leeft, wat het nodig heeft en wat het dier doet; wat zijn taak is in zijn leven. Achterin elk boek staan 2 pagina’s met weetjes over het betreffende dier. Wetenswaardigheden als de natuurlijk vijand, de leefomgeving en het soort voedsel worden uitgelegd. Ook is er een liedje te vinden achterin het boek (met cd).

In het boek “Zeg kleine bij…wat dans jij mooi” leren de kinderen dat Doris de bij leeft in een bijenkorf met een heleboel andere bijen. Er wordt uitgelegd hoe ze geboren is, waar ze leeft, met wie en vooral dat ze MOET dansen! Ze willen de allerzoetste nectar vinden. Ze gaan op zoek naar de mooiste bloemen en als ze het gevonden hebben, dansen ze ze hun bijendans.

Bij “Zeg kleine egel…wat slaap jij lang” gaat het verhaal over egeltje Spikkel die met zijn broers en zussen op weg gaat naar een slaapplaats voor de winter. Kinderen leren hieruit over de winterslaap, de gevaren voor egels en naar wat voor plekje egels nodig hebben voor die lange winterslaap.

Een van mijn favorieten uit deze serie is “Zeg klein vlinder…waar kom jij vandaan?”. Hierin volgen we koolwitje Fladder die uit een eitje kruipt, verpopt en de wereld in fladdert. Prachtige tekeningen geven weer hoe het leven van Fladder verloopt.

Mijn kinderen hebben altijd gesmuld van deze boeken en ook de peuters op mijn peuterschool vinden ze prachtig. Elk seizoen is er wel een boek wat ik gebruiken kan. Helaas zijn de boeken niet meer verkrijgbaar, maar soms heb je geluk in één van de kringloopwinkels die ons land rijk is.

Fladder vliegt van bloem naar bloem en vindt uiteindelijk een ander koolwitje.

Wist je trouwens dat je via de Vlinderstichting een pakketjes rupsen, cocons en eitjes kunt bestellen? Je kunt dan thuis of in de klas het proces van ei tot vlinder geheel volgen. Erg mooi om de natuur van zó dichtbij mee te maken. Als je geluk hebt, ben je erbij als er net een vlinder uit de cocon kruipt. Machtig mooi om te zien! Bestellen kan hier.

Deze maand pak ik een titel die voor zowel kinderen als ouders treffend is. Het betreft het boek “Wardje Wijsneus, slim en intens” van Tania Gevaert. Het boek gaat over het jongetje Wardje die niet naar school wil. Hij verzint allerlei excuses, bijvoorbeeld dat hij ziek is. Als ie thuis blijft is er opeens niks meer aan de hand. Hij verzint de volgende dag weer een smoes, maar moet toch naar school. Bij thuiskomt is ie erg boos, hij vindt school écht niet leuk. Zijn ouders zijn aan het uitzoeken hoe het toch komt dat Wardje niet naar school wil. Via een vliegcamera komen ze daar achter. Een gesprek met de leerkracht volgt en duidelijk wordt dat Wardje meer kan en wil op school. Gelukkig gaat zijn juf hier in mee en mag Wardje vertellen over de ruimte, wat hij zo graag doet.

In dit boek vind je tussendoor tips om met de (soms heftige) emoties van kinderen om te gaan. Kinderen die op school niet gezien worden en alleen maar ‘saai’ werk doen, hebben het vaak niet leuk op school. Saai is in deze een term die makkelijk gebruikt wordt, want saai is niet alleen saai, maar ook te makkelijk, te moeilijk of te langdradig. Het is zaak erachter te komen, samen met de leerkracht, wat de mogelijkheden zijn. Kinderen met een ontwikkelingsvoorsprong zijn vaak ook heel (prikkel)gevoelig en intense persoonlijkheden. Als je je op school niet prettig voelt, kan je dat thuis (de veilige basis) uiten. Vaak gaat dat gepaard met woedeaanvallen, intens verdriet en zich onbegrepen voelen. In dit boek lees je tips om daar mee om te gaan. Enkele tips die mij geholpen hebben zijn:

• Veiligheid bieden; thuis kan en mag je jezelf zijn. Door veiligheid te bieden, kan je zorgen dat het kind weer tot rust komt waarna een gesprek over het hoe en waarom van deze woede-aanval, huilbui of frustratie-uiting weer mogelijk is.
• Veel (voor)lezen over dit onderwerp. Hierdoor leren kinderen dat ze er niet alleen in zijn en begrijpen kinderen dat zij andere dingen hebben te leren dan bijvoorbeeld klasgenootjes.
• Emoties benoemen. Vooral jonge kinderen moeten nog hun emoties leren reguleren. Emoties kunnen kinderen echt overvallen. Dat is lastig. Door te benoemen wat ze voelen en waarom help je hen de emoties in perspectief te zien. Hierdoor leren ze er mee omgaan.

Deze maand het boek “Bang mannetje” van Mathilde Stein en Mies van Hout. Bang mannetje is bang en onzeker. Hij durft niet te zeggen dat hij aan de beurt is bij de bakker en is snel bang dat mensen hem uitlachen als hij zijn lievelingsbroek aan heeft. Dit wil hij veranderen. Hij maakt een afspraak met de Toverboom, maar die staat in een Wild Woest Woud….

In dit verhaal is de boodschap dat je zélf wat kan doen aan je eigen onzekerheden. Bang Mannetje heeft zelfreflectie en stapt dapper door het Wilde Woeste Woud om zijn angsten te doorstaan. Jonge, gevoelige kinderen ontdekken dat dapper zijn best spannend is maar óók dat het resultaat geeft. In dit geval lukt het Bang Mannetje na zijn bezoek aan de Toverboom in zijn lievelingsbroek naar de bakker te gaan. Welke angst durf jij aan te gaan?

Deze 1e boekentip gaat over het fantastische boek “Laat maar los, Koala” van Rachel Bright. In dit verhaal zit Koala lekker in zijn boom, een beetje te luieren in zijn comfortzone. Zijn vriendjes vragen hem meermaals om beneden, uit de boom, mee te komen spelen. Maar Koala vindt dat eng. Want stel dat er iets engs gebeurt en stel nou dat het niet leuk is. Kortom: Koala heeft allerlei excuses klaar om het NIET aan te hoeven gaan. Dit gaat een hele tijd goed, tot er iets gebeurt waardoor hij het wel moet aangaan!

Een mooi verhaal met een nog mooiere boodschap. Koala is, net als veel kinderen met een ontwikkelingsvoorsprong, bang voor nieuwe dingen. Het kan maar zo verkeerd gaan natuurlijk. Als je de mindset hebt dat nieuwe dingen alleen maar leuk zijn is het makkelijker. Veel kinderen denken in onmogelijkheden. Dit boek leert ze dat nieuwe dingen aangaan spannend maar ook goed is. Een aanrader dus voor kinderen die wel eens wat nieuws mogen proberen!